Nieuwjaar in september ? - Enkutatash

Enkutatash is de naam voor het Ethiopische Nieuwjaar en betekent "geschenk van juwelen" in de Amhaarse taal. In het Ge'ez en Eritrea wordt het Ri'se Awde Amet (Belangrijkste Verjaardag) genoemd, soms wordt het ook aangeduid als 'Keddus Johannes' (Ge'ez Nieuwjaar).

Het verhaal gaat bijna 3000 jaar terug naar de koningin van Sheba van het oude Ethiopië en Jemen, die terugkeerde van een reis om koning Salomo van Israël in Jeruzalem te bezoeken, zoals vermeld in de Bijbel in I Koningen 10 en II Kronieken 9. Ze had begaafd Salomo met 120 talenten goud (4,5 ton) en vele unieke specerijen en juwelen.

Toen de koningin terugkeerde naar Ethiopië, verwelkomden haar leiders haar met enku of juwelen om haar schatkist aan te vullen.

Waarom september ?

De Ethiopische kalender is een unieke vorm van de Koptische of Alexandrijnse kalender, afgeleid van de eerdere Egyptische kalender, die de Juliaanse kalender beïnvloedt. Op 12 september 2007 vierde Ethiopië zijn tweeduizendjarig bestaan of 2000 jaar na de aankondiging van Jesus aan de Maagd Maria door de Engel Gabriël.

Het nieuwe jaar valt op 11 september of, 12 september in een schrikkeljaar, (Meskerem 1 in Ethiopië). Een van de bijzonderheden waar Ethiopië om bekend staat, is de 13e maand (Pagume). Hiervoor had het zijn eerdere toeristisch motto "13 maanden zonneschijn", dat geen enkel land ter wereld beweert te hebben. De 13e maand, Pagume, bevat slechts 5 dagen en 6 op een schrikkeljaar (zoals 29 februari), terwijl de rest van de 12 maanden elk 30 dagen telt. Er zijn dus 12 maanden van 30 dagen plus een 13e maand met 5 dagen (en 6 dagen in een schrikkeljaar). De daaropvolgende maanden beginnen telkens 30 dagen na Meskerem 1 (ergens tussen de 11e en 7e dag van onze maanden). De 13e maand begint op 6 september en 5 of 6 (schrikkeljaar) dagen later is het Ethiopisch Nieuwjaar

Maar, de maanden zijn niet het enige verschil in de kalender. Tussen september en december zit er zeven jaar verschil met onze Gregoriaanse kalender en tussen januari en augustus zit er acht jaar verschil. Waarom verschilt hun kalender 7-8 jaar van de Westerse Gregoriaanse kalender?

In het Westen werd de kalender rond 525 na Christus berekend door Dionysius Exiguus, een Romeinse monnik-wiskundige-astronoom die zijn berekeningen voor de geboorte van Christus baseerde op een foutieve datum voor de dood van Herodes de Grote.

In het Oosten deed een Alexandrijnse monnik genaamd Panodorus (of Annias) zijn berekeningen rond het jaar 400 en dit resulteerde in de Egyptische kalender.

Het gebruik van een andere kalender in Ethiopië heeft buitenlanders die het land bezoeken altijd in de war gebracht. Afspraken nakomen met de lokale bevolking is vaker wel dan niet een nachtmerrie voor buitenlandse bezoekers, die altijd worden aangemoedigd om bij het maken van afspraken met de lokale bevolking duidelijk te maken of ze verwijzen naar lokale of Europese tijd. Europeanen die onbewust om 9.00 uur een afspraak maken, zijn bijvoorbeeld verrast als hun Ethiopische collega's om 21.00 uur komen opdagen. Ethiopiërs die gewoonlijk geen gebruik maken van de ante meridiaan (am) en post meridiaan (pm) begrippen beginnen hun dag om 01.00 uur en eindigen om 12.00 uur, wat de lokale zonsondergangtijd is.

Een ander leuk weetje is het volgende. Bidens macroptera (plaatselijk Adey Abeba genoemd), een soort van inheems kruid. Adey Abeba symboliseert niet alleen het einde van het regenseizoen en het begin van de zomer, maar geeft ook het einde van een jaar en het begin van een nieuw jaar aan, bloeit pas in augustus en blijft twee maanden staan. Het is een kleine bloem met 8 gele bloemblaadjes. Voor het Ethiopische Nieuwjaar (Enkutatash) zingt een groep jonge meisjes het traditionele nieuwjaarslied Abebayehosh (Abebayesh Woy) en geven Adey Abeba aan hun ouders, familieleden, buren en geliefden als een symbool van geluk en zegen voor het nieuwe jaar.

Hoe wordt Enkutatash gevierd

Op de vooravond van het nieuwe jaar, oudjaar dus, komt de hele familie samen om een vreugdevuur (bonfire) in hun achtertuin aan te steken en er in cirkels omheen te dansen

Enkutatash (Nieuwjaarsdag) is de eerste dag van de maand Mäskäräm en valt ook samen met het feest van Johannes de Doper.

De viering is zowel religieus als seculier. Meestal is dit het einde van het lange regenseizoen en is het landschap bedekt met gele madeliefjes. De dag begint met kerkdiensten, gevolgd door de familiemaaltijd. Jonge kinderen krijgen kleine geschenken in de vorm van geld of brood. De meisjes plukken bloemen en zingen, de jongens maken prachtige schilderijen die de komst van het nieuwe jaar aankondigen. Dit delen ze uit aan familieleden, buren en vrienden wandelend van het ene naar het andere huis. Families bezoeken vrienden en volwassenen drinken Ethiopisch bier.

Het nationale gerecht Doro Wot (kipstoofpot), dat minstens een halve dag nodig heeft om te bereiden, wordt geserveerd samen met lokale alcoholische dranken zoals tej (honingwijn) en tela. De Doro Wot wordt geserveerd met injera op een grote schaal; iedereen kan samen dineren, en het is gebruikelijk om te zien dat mensen elkaar eten geven (gursha) als een manier om elkaar genegenheid en liefde te tonen.

Enuktatash @ Mamaye

Wens je eens een Ethiopische Nieuwjaarsdag mee te maken? Wel, dat kan.

Elk jaar bieden wij u de mogelijkheid om samen met ons Ethiopisch Nieuwjaar te vieren.

Plaatsen zijn beperkt en inschrijven is verplicht. Inschrijven kan via onze evenementenpagina